Ambarawa               Banjoebiroe 10                   M-Java

 

                                                                                                                                                                     14-3-2013

 

Japans kamp, Opvangkamp, Republikeins kamp

 

Ligging

De plaats Banjoebiroe lag ongeveer 7 km ten zuiden van Ambarawa. Deze gevangenis (een voormalige Jeugd­ge­vangenis) bevond zich ten oosten van de plaats zelf, aan de rand van het moeras Rawa Pening. Er waren hoofdzakelijk eenper­soons-cellen, daarnaast grotere cellen in het hoofdgebouw in 2 etages.

Op 7-8-1945 werd het kamp vergroot met het naastgelegen terrein met 3 loodsen (barakken), 5 officiers­wonin­gen en 3 tussen­gelegen huisjes, alles ten behoeve van de transporten uit Moentilan.

 

Kampbewaking

Japans kamp, Opvangkamp: Japanse soldaten, later Britse militairen

Republikeins kamp: Pemoeda’s, later Politie

 

Kampleiding

Japans kamp, Opvangkamp: Mw J.Eichelberg-Kappelaar

Republikeins kamp: Mw Kruimel

 

Transporten

datum

binnengekomen

uit

vertrokken

naar

aantal

per

transport

aantal

in

kamp

type

personen

 

JAPANS KAMP

 

 

 

23-08-1945

 

 

 

5300

vr,ki

 

OPVANGKAMP

 

 

 

24-08-1945

 

Vertrokken (1)

 

 

vr,ki

xx-09-1945

 

Gebolost (2)

 

 

vr,ki

07-09-45 (3)

 

 

 

4700

vr,ki

28-09-45 (4)

 

Soerabaja

450

 

vr,ki

xx-11-45 (5)

 

 

 

2400

vr,ki

26-11-1945

Amb: Banjoeb 11

 

 

 

ma,vr,ki

26-11-1945

 

Amb: Fort W I

500

 

ma,vr,ki

01-12-1945

 

Evacuatie (6)

1500

0

ma,vr,ki

 

REPUBLIKEINS KAMP

 

 

 

xx-12-1945

Omgeving (7)

 

80 (8)

80

vr,ki

xx-04-1946

Soer: Sinkokan

 

250 (9)

330

vr,ki

xx-05-1946

Sal: Sinoman

 

98

378

vr,ki

xx-05-1946

Sal: HCS

 

491

919

vr,ki

xx-05-1946

Sal: Sinoman (10)

 

178

1008

vr,ki

xx-05-1946

Sal: Sinoman (11)

 

154

1194

vr,ki

xx-05-1946

Sal: Huis Bär

 

19 (12)

1270

vr,ki

xx-05-1946

Sal: Gevangenis

 

30 (13)

1300

jo,ma

xx-05-1946

Sal: Huis Don Griot

 

17

1317

vr,ki

xx-05-1946

 

Vrijgelaten (14)

25

1292

vr,ki

xx-06-1946

 

Evacuatie (15)

1292

0

ma,vr,ki

jo=jongens (boven 15 jaar), ki=kinderen, ma=mannen, vr=vrouwen

Amb=Ambarawa, Sal=Salatiga, Soer=Soerakarta; Fort WI=Fort Willem I

(1) Indo-Europeanen mochten het kamp verlaten

(2) vertrek naar familie in andere kampen (zie naamlijst NIOD, IC 033184), later door RAPWI verboden

(3) peildatum RAPWI, rapport Schouten, IC 081820

(4) vier RAPWI-transporten op achtereen volgende dagen, per trein vanuit Semarang

(5) peildatum “begin november 1945” Rode Kruis, verslag IC 054927, pg 3

(6) naar Semarang in diverse opvangkampen (o.a. Lampersari en Halmaheira)

(7) Oengaran

(8) in cellenblok E+F

(9) in cellenblokken A+B en C+D

(10) groep uit Huis de Witte

(11) groep uit Perwari

(12) in de paardenstal

(13) in de goedang

(14) 6 vr (met hun kinderen) kozen voor WNI (sommigen kwamen later weer terug in het kamp)

(15) geleidelijk per vrachtauto naar Soerakarta (vliegveld Panasan), dan per vliegtuig naar Semarang of Batavia

 

Omstandigheden Opvangkamp

WONEN. Het kamp had dikke muren en was goed te verdedigen tegen aanvallen van de pemoeda’s.

VOEDING. Reeds op 24-08-1945 werd volop ruilhandel gedreven aan de poort: fruit, vlees, kip, vis tegen kleding; het eten uit de kampkeuken was nog weken lang slecht: soep, wat rijst, soms pap, geen ontbijt; begin oktober werd het verstrekte eten veel beter: eieren, blikjes vlees en melk, cacao, vruchten.

WATER. Het leidingwater werd medio oktober door de pemoeda’s afgesneden door de hoofdtank bij de bron leeg te laten lopen; drinkwater werd verkregen door putwater te reinigen met caporiet; er was voldoende putwater om te baden en te wassen.

KLEDING. In november was nog steeds geen kleding en schoeisel ontvangen.

MEDISCHE ZORG. Er waren 5 artsen en 14 verpleegsters; er was een klein matig geoutilleerd kamphos­pitaal. Er was een groot gebrek aan medicijnen.

STERFGEVALLEN. Begin september waren er nog steeds doden te betreuren, 3 à 5 per dag.

BRANDHOUT. Er was een groot gebrek aan brandhout.

 

Omstandigheden Republikeins kamp

VOEDING. Slecht: 2x per dag rijstepap met groente, 1x rijst met gekookte groente (gendjer); gaarkeuken

WONEN. Slapen op houten vlonders op schragen, overvol, elektrisch licht

WATER. Waterleiding, een put, enige wasplaatsen aanwezig; zich wassen haast niet mogelijk

SANITAIR. Aanwezig, extra provisorische hokjes van gedek bijgebouwd, net voldoende

MEDISCHE ZORG. Niet aanwezig; 6 ernstig zieken naar ziekenhuis in Ambarawa, 2 meisjes overleden

CORVEE. jo,ma buiten het kamp (plantsoenwerkzaamheden), vr binnen het kamp

BEZOEK. Indonesische vrouwen brachten etenswaren

 

Literatuur Japans kamp

Beekhuis, H. e.a. – Geïllustreerde Atlas van de Bersiapkampen in Ned. Indië 1945-1947, 2009, pg 123-124

Blaauw, J.J. – Dagboek oorlogsjaren, in Hé, haal die oorlog van mijn schouders, 1991, pg 223-228

Boer-van Kammen, J.M. de – Dagboek, NIOD, IC-dagboek 119

Broeshart, A.C. et al – Vrede, maar geen bevrijding, 1989, pg 46

Bussemaker, H.Th. – Bersiap! Opstand in het paradijs, 2005, pg 155, 171

Dulm, J. van e.a. – Atlas van de Japanse kampen, Deel I, 2000, pg 150; Deel II, 2002, pg 121 e.v.

Groen, P.M.H. – Patience  and bluff, Mededelingen Sectie Mil. Geschiedenis, deel 8, 1985, pg 146, 148

Hedon, Ludus – Krokkot, 1995, pg 49 e.v.

Jongh, Wil de – Olie, zweet, een traan en een lach, 1980

NIBEG-rapport nr 1, 5 dec. 1945, NIOD, IC 060369, pg 3

Scholtens – RAPWI-rapport Midden-Java, NIOD, IC 055795=SMG, Doos 0214, 1A, Evacuation, pg 1-6

Schouten, C. – RAPWI Geschiedkundig Overzicht, NIOD, IC 081820, pg 92

Tull, wingcommander – Situation reports, Liddell Hart Centre, King’s College, London, o.a. Sitrep 26-11-45

Verslag CIB, Rode Kruis, NIOD IC 054927 (7 pagina’s)

Voorneman, Richard N. – Banjoebiroe 11,  dagboeken-supplement, 1995

Warner, Joh. A.G. – Java 1942-1945, Kampschetsen, 1984, pg 55-61

Zewald, C.A. – Rapport kampen Midden-Java,  NA, Commandant Zeemacht (2.13.72), 339

 

 

Literatuur Republikeins kamp

Beekhuis, H. e.a. – Geïllustreerde Atlas van de Bersiapkampen in Ned. Indië 1945-1947, 2009, pg 123-124

Ommen-Douwes, Tine van - Persoonlijke mededeling

Wal, E. van der – Bersiap-kampen Salatiga 1945-1947, juli 2006, pg 31-33

 

Foto’s/Tekeningen

Ommen-Douwes, Tine van - Persoonlijke mededeling

Wal, E. van der – Bersiap-kampen Salatiga 1945-1947, juli 2006, pg 33

 

Plattegrond

Beekhuis, H. e.a. – Geïllustreerde Atlas van de Bersiapkampen in Ned. Indië 1945-1947, 2009, pg 124

Wal, E. van der – Bersiap-kampen Salatiga 1945-1947, juli 2006, pg 32

 

Huidige situatie

Het gebouwencomplex is nu een kazerne.

 

Plattegrond, tekeningen, foto’s

zie www.japanseburgerkampen.nl

 

 

Index          Kampen in Midden-Java