Bandoeng             Juliana-Ziekenhuis                W-Java

 

                                                                                                8-3-2013

Opvangkamp

 

Ligging

Het Juliana-Ziekenhuis (een Gemeentelijk Ziekenhuis) lag naast het Instituut Pasteur aan de Pasteur­weg (een zijstraat van de Lembangweg naar het westen), in het noord-westelijk stadsdeel. Het ziekenhuis had een capaciteit van 600 bedden. Thans heet het ziekenhuis Rumah Sakit Hassanudin (adres Jalan Pasir Kaliki).

 

Kampbewaking

Brits-Indische soldaten (o.a. Gurkha’s), vanaf 17-10-1945

 

Transporten

datum

binnengekomen

uit

vertrokken

naar

aantal

per

transport

aantal

in

kamp

type

personen

09-09-1945

Tjim: Baros 5 (1)

 

 

 

zjo

10-10-45 (2)

Omgeving (3)

 

 

 

ma,vr,ki

30-01-1946

 

 

 

875

vr,ki

ki=kinderen, ma=mannen, vr=vrouwen, zjo=zieke jongens; Tjim=Tjimahi

(1) op brancards

(2) eerste dag van de pemoeda-opstand en de daarop volgende dagen

(3) bewoners van huizen in directe omgeving van het ziekenhuis

 

Voeding

De bevoorrading was soms uiterst moeilijk.

Wonen

De elektriciteit werd soms enige tijd afgesneden (door de pemoeda’s).

Medicijnen

Op 12-09-1945 kwamen medicijnen uit de Japanse magazijnen beschikbaar.

Verpleegsters

Er was lange tijd een groot tekort aan verpleegsters; verpleegsters, die uit Nederland waren gekomen, werden

niet in Indië toegelaten en moesten wachten in Colombo of Penang. Pas begin november 1945 kwamen zij

in Indië aan.

Gebeurtenissen

29-09-1945  Pemoeda’s eisten het ziekenhuis op; een week later kregen Indonesische artsen de beste zalen en kantoorruimten voor de behandeling van zieke Indonesiërs.

10-10-1945  Pemoeda-opstand door Japanse militairen de kop ingedrukt: de stad werd schoongeveegd, Indo­nesische artsen verlieten het ziekenhuis.

18-10-1945  Rondom het ziekenhuis waren loopgraven en zandzak-wallen aangebracht.

20-10-1945  Kampongs achter het ziekenhuis werden door Japanse troepen gezuiverd.

21-10-1945  Ongeveer 100 Gurkha’s namen de bewaking van het ziekenhuis over van de Japanners, de Engelse vlag werd gehesen (de Nederlandse vlag mocht niet worden gehesen).

24-10-1945  Het ziekenhuis werd een “legerplaats”: overal loopgraven, overal Gurkha’s. Er waren nu ongeveer 1000 “bewoners”; er waren enige kranten uit Batavia, er hingen naamlijsten in de hal.

29-10-1945  Japanse krijgsgevangenen brachten prikkeldraadversperringen en zware ijzeren balken (Friese ruiters) rondom het ziekenhuis aan; er was slechts één doorgang; ’s avonds moest iedereen binnen blijven.

31-10-1945  Verdere versterkingen werden aangevoerd: mitrailleurs op de eerste verdieping.

25-11-1945  (Begin van tweede opstand): elektriciteit uitgevallen, 60 vluchtelingen van Lembangweg opgenomen, school tegenover het ziekenhuis ontruimd, bewoners opgenomen, geplaatst in de gangen van het ziekenhuis.

26-11-1945  Zware regenval, rivierdam doorgestoken, centrum van Bandoeng onder water; vluchtelingen in convooi naar Tjihapit.

27-11-1945  Gas uitgevallen, elektriciteit weer aanwezig, voedseltekort: geen brood uit Tjimahi, mortier­aan­val­len op het ziekenhuis (doden werden begraven in de tuin).

30-11-1945  Er waren nu ongeveer 1600 “bewoners”.

 

Huidige situatie (2007)

Dit ziekenhuis is er nog steeds, nagenoeg onveranderd.

 

Foto’s

Beekhuis, H. e.a. – Geïllustreerde Atlas van de Bersiapkampen in Nederlands-Indië 1945-1947, 2009, pg 77

 

Literatuur

Beekhuis, H. e.a. – Geïllustreerde Atlas van de Bersiapkampen in Nederlands-Indië 1945-1947, 2009, pg 76-77

Brugmans, I.J. – Gevangen op Java, Dagboek uit een Jappenkamp, 2004, pg 161

Lechner, Jan – Uit de verte, Een jeugd in Indië, 2004, pg 122-131

Quack, R.B. – RAPWI-rapport Bandoeng, NIOD, IC 054943-054946, pg 13, 34, 51, 116, 136

Ruijter de Wildt, A.F.R. de – Dagboek, NIOD-dagboek 49 (gebeurtenissen van dag tot dag)

Schaar, P.J. van der – Ziekenhuis in revolutietijd, Ned. T. v. Geneeskunde 129, 1985, pg 1559

Schouten, C. – RAPWI Geschiedkundig overzicht, NIOD, IC 081820, pg 73

Stolk, Wim  in H.A.M.Liesker – Jongens in de mannenkampen, 1994, pg 350-351

Voorneman, Richard, N. – Banjoebiroe 11, een vrouwenkamp op Java, Supplement, pg 29

 

 

Index          West-Java-kampen