Bandoeng Juliana-Ziekenhuis W-Java
8-3-2013
Opvangkamp
Ligging
|
Het
Juliana-Ziekenhuis (een Gemeentelijk Ziekenhuis) lag naast het Instituut
Pasteur aan de Pasteurweg (een zijstraat van de Lembangweg naar het westen),
in het noord-westelijk stadsdeel. Het ziekenhuis had een capaciteit van 600
bedden. Thans heet het ziekenhuis Rumah Sakit Hassanudin (adres Jalan Pasir
Kaliki). |
Kampbewaking
Brits-Indische soldaten (o.a. Gurkha’s), vanaf
17-10-1945
Transporten
|
datum |
binnengekomen uit |
vertrokken naar |
aantal per transport |
aantal in kamp |
type personen |
|
|
Tjim: Baros 5
(1) |
|
|
|
zjo |
|
|
Omgeving (3) |
|
|
|
ma,vr,ki |
|
|
|
|
|
875 |
vr,ki |
ki=kinderen, ma=mannen, vr=vrouwen, zjo=zieke
jongens; Tjim=Tjimahi
(1) op brancards
(2) eerste dag van de pemoeda-opstand en de daarop
volgende dagen
(3) bewoners van huizen in directe omgeving van
het ziekenhuis
Voeding
De bevoorrading was soms uiterst moeilijk.
Wonen
De elektriciteit werd soms enige tijd afgesneden
(door de pemoeda’s).
Medicijnen
Op 12-09-1945 kwamen medicijnen uit de Japanse
magazijnen beschikbaar.
Verpleegsters
Er was lange tijd een groot tekort aan
verpleegsters; verpleegsters, die uit Nederland waren gekomen, werden
niet in Indië toegelaten en moesten wachten in
Colombo of Penang. Pas begin november 1945 kwamen zij
in Indië aan.
Gebeurtenissen
|
29-09-1945 Pemoeda’s eisten het
ziekenhuis op; een week later kregen Indonesische artsen de beste zalen en
kantoorruimten voor de behandeling van zieke Indonesiërs. 10-10-1945 Pemoeda-opstand door
Japanse militairen de kop ingedrukt: de stad werd schoongeveegd, Indonesische
artsen verlieten het ziekenhuis. 18-10-1945 Rondom het
ziekenhuis waren loopgraven en zandzak-wallen aangebracht. 20-10-1945 Kampongs achter het
ziekenhuis werden door Japanse troepen gezuiverd. 21-10-1945 Ongeveer 100
Gurkha’s namen de bewaking van het ziekenhuis over van de Japanners, de
Engelse vlag werd gehesen (de Nederlandse vlag mocht niet worden gehesen). 24-10-1945 Het ziekenhuis werd
een “legerplaats”: overal loopgraven, overal Gurkha’s. Er waren nu ongeveer
1000 “bewoners”; er waren enige kranten uit Batavia, er hingen naamlijsten in
de hal. 29-10-1945 Japanse
krijgsgevangenen brachten prikkeldraadversperringen en zware ijzeren balken
(Friese ruiters) rondom het ziekenhuis aan; er was slechts één doorgang; ’s
avonds moest iedereen binnen blijven. 31-10-1945 Verdere
versterkingen werden aangevoerd: mitrailleurs op de eerste verdieping. 25-11-1945 (Begin van tweede
opstand): elektriciteit uitgevallen, 60 vluchtelingen van Lembangweg
opgenomen, school tegenover het ziekenhuis ontruimd, bewoners opgenomen,
geplaatst in de gangen van het ziekenhuis. 26-11-1945 Zware regenval,
rivierdam doorgestoken, centrum van Bandoeng onder water; vluchtelingen in
convooi naar Tjihapit. 27-11-1945 Gas uitgevallen,
elektriciteit weer aanwezig, voedseltekort: geen brood uit Tjimahi, mortieraanvallen
op het ziekenhuis (doden werden begraven in de tuin). |
30-11-1945 Er waren nu ongeveer
1600 “bewoners”.
Huidige situatie (2007)
Dit ziekenhuis is er nog steeds, nagenoeg onveranderd.
Foto’s
Beekhuis,
H. e.a. – Geïllustreerde Atlas van de Bersiapkampen in Nederlands-Indië
1945-1947, 2009, pg 77
Literatuur
Beekhuis,
H. e.a. – Geïllustreerde Atlas van de Bersiapkampen in Nederlands-Indië
1945-1947, 2009, pg 76-77
Brugmans, I.J. – Gevangen op Java, Dagboek uit een Jappenkamp, 2004, pg 161
Lechner, Jan – Uit de verte, Een jeugd in Indië, 2004, pg 122-131
Quack, R.B. – RAPWI-rapport Bandoeng, NIOD, IC 054943-054946, pg 13, 34,
51, 116, 136
Ruijter de Wildt, A.F.R. de – Dagboek, NIOD-dagboek 49 (gebeurtenissen van
dag tot dag)
Schaar, P.J. van der – Ziekenhuis in revolutietijd, Ned. T. v. Geneeskunde
129, 1985, pg 1559
Schouten, C. – RAPWI Geschiedkundig overzicht, NIOD, IC 081820, pg 73
Stolk, Wim in H.A.M.Liesker – Jongens in de mannenkampen, 1994, pg 350-351
Voorneman, Richard, N. – Banjoebiroe 11, een vrouwenkamp op Java,
Supplement, pg 29