Kandangan Kandangan ZO-Borneo

17-4-2013

Japans kamp

Ligging

Kandangan lag hemelsbreed ongeveer 100 km ten noord-oosten van Bandjermasin. Hier waren sinds begin 1945 drie interneringskampen, een mannenkamp, een vrouwenkamp en een zendingskamp, allen bij elkaar gelegen op het terrein van een KNIL-kampement.

Het vrouwenkamp was ondergebracht in een groot houten kazernegebouw, een gebouw met drie zalen met een open galerij en een keukengebouw, alles omringd door een 4 meter hoge schutting. Het zendingskamp was ondergebracht in drie kleine houten woningen (ongeveer 100 meter zuidelijk van het vrouwenkamp).

Kampcommandant

Hidano.

Transporten

datum	binnengekomen uit	vertrokken naar	aantal per transport	aantal in kamp	type personen
	MANNENKAMP
29-01-1945	Bandj: Ma-kamp		54 (1)	54	jo,ma
14-08-1945		Poer: Ma-kamp	54	0	jo,ma
	VROUWENKAMP
10-02-1945	Bandj: Vr-kamp		113 (2)	113	vr,ki
15-08-1945				113	vr,ki
14-09-45 (3)	Poer: Ma-kamp		54	167	ma,vr,ki
25-09-45 (3)		Bandj: RAPWI-kamp	167	0	ma,vr,ki
	ZENDINGSKAMP
18-02-1945	Bandj: Zen-kamp		21	21	zd
25-09-45 (3)		Bandj: RAPWI-kamp	21	0	zd

ki=kinderen, ma=mannen, vr=vrouwen, zd=zendelingen

Bandj=Bandjermasin, Poer=Poeroektjaoe

Ma-kamp=mannenkamp, Vr-kamp=vrouwenkamp, Zen-kamp=Zendingskamp

(1) 2 jongens en 52 mannen

(2) 68 vrouwen en 45 kinderen (volgens Waterford 160 personen)

(3) volgens von Stietz veel later: “wij verbleven nog ongeveer 3 maanden in Poeroektjaoe”

Toestand

Er viel veel regen.

Medische zorg

Er waren geen medicijnen, er waren geen dokters.

Capitulatie

Op 31-08-1945 werd de capitulatie van Japan bekend gemaakt; ook kwam het bericht dat vele mannen op 23-12-1943 door de Japanners waren terechtgesteld (gouverneur Haga en zijn medewerkers bij het onklaar maken van de olie-installaties).

Gezondheid

Het stilstaande regenwater veroorzaakte veel malaria. De mannen uit Poeroektjaoe (aankomst 14-09-1945) waren mager, ziek en vol zweren.

Veiligheid

Koelies groeven op een gegeven moment een loopgraaf en bouwden stellingen er omheen. Men vroeg zich af: een loopgraaf? een massagraf? Amerikaanse vliegtuigen vlogen laag over het kamp, er waren gevechten aan de kust (kon men horen), er was geen aanvoer van voedsel meer. Er ontstond angst, men verbleef uren in de “schuilkelder”.

Evacuatie

De tocht van Kandangan naar Bandjermasin vond plaats met amfibie-voertuigen (onder leiding van Australiërs).

Literatuur

Beekhuis, H. e.a. – Geïllustreerde Atlas van de Bersiapkampen in Nederlands-Indië 1945-1947, 2009, pg 225

Dulm, J. van e.a. – Atlas Japanse kampen, Deel 1, 2000, pg 193; Deel 2, 20002, pg 163

Pisuisse, Jenny – Dubbelbeeld: twee vrouwen in oorlogstijd in Nederland en Nederlands-Indië, 1985, pg 164-168

Stietz, R. von en J.L.Heij – Kind van 52 vaders, 1990, pg 91

Waterford, Van – Prisoners of the Japanese in World War II, 1994, pg 328

Voor informatie over de periode van de Japanse bezetting

zie www.japanseburgerkampen.nl

Index Borneo-kampen